Xét nghiệm di truyền là phương pháp giúp phát hiện sớm nguy cơ bệnh tật và có kế hoạch điều chỉnh các hoạt động sống phù hợp, đồng thời hạn chế trạng thái căng thẳng, lo lắng khi mối nghi ngờ bệnh tật chưa được làm sáng tỏ. Do đó, nếu đang thắc mắc “có nên làm xét nghiệm di truyền không” bạn có thể tìm hiểu qua bài viết sau.
1. Xét nghiệm di truyền là gì?
Xét nghiệm di truyền giúp xác định những thay đổi trong cấu trúc gen, nhằm chẩn đoán bệnh tật hoặc tìm ra mối quan hệ huyết thống. Có nhiều phương pháp khác nhau để chẩn đoán ADN, trong đó phân tích trình, xóa hoặc sao chép gen là phổ biến nhất. Đôi khi, xét nghiệm sinh hóa, dấu ấn sinh học cho phép chẩn đoán sớm và theo dõi liên tục, đặc biệt là trong rối loạn dự trữ lysosome.
2. Có nên làm xét nghiệm di truyền không?
- Đối với nhiều rối loạn, xét nghiệm di truyền là cách duy nhất để chẩn đoán chính xác và giúp hạn chế các xét nghiệm không cần thiết.
- Xét nghiệm di truyền có thể hỗ trợ bác sĩ lựa chọn phương pháp điều trị phù hợp nhất cho người bệnh.
- Trong một số bệnh di truyền, việc giám sát tốt và can thiệp sớm có thể cứu sống bệnh nhân (ví dụ chẩn đoán sớm ung thư di truyền).
- Kết quả của xét nghiệm di truyền có thể hữu ích cho việc kế hoạch hóa gia đình trong tương lai.
3. Xét nghiệm di truyền có an toàn không?
Với những lợi ích mang lại như trên, “xét nghiệm di truyền có an toàn không” là thắc mắc được nhiều người quan tâm. Xét nghiệm di truyền thường bao gồm việc lấy một mẫu máu hoặc mô, thường là lấy mẫu máu từ tĩnh mạch. Một số xét nghiệm di truyền có thể được thực hiện từ mẫu nước bọt hoặc lấy mẫu từ bên trong miệng.
Trong thai kỳ, mẫu được lấy từ em bé bằng cách chọc dò màng ối hoặc lấy mẫu nhung mao màng đệm. Chọc dò nước ối được thực hiện bằng cách đưa một cây kim qua bụng vào tử cung. Xét nghiệm nhung mao màng đệm được thực hiện bằng cách đâm một cây kim vào bụng như trong chọc dò ối hoặc bằng cách đưa một ống mỏng vào cổ tử cung. Cả hai xét nghiệm đều có nguy cơ rất nhỏ gây sảy thai.
Ở trẻ, sàng lọc sơ sinh để tìm chứng rối loạn di truyền như phenylketon niệu được thực hiện như một phần của xét nghiệm lấy máu gót chân khi trẻ khoảng 5 ngày tuổi.
Mẫu sau khi lấy sẽ được gửi đến phòng xét nghiệm để kiểm tra. Có thể mất một thời gian chờ kết quả, bác sĩ sẽ thông tin cụ thể cho bạn thời gian có kết quả.
4. Ưu điểm của xét nghiệm di truyền
4.1. Điều trị bệnh
Nếu bạn mắc bệnh, việc tìm hiểu xem có biến thể di truyền nào tồn tại trong cơ thể hay không sẽ hỗ trợ đưa ra phác đồ điều trị phù hợp. Ví dụ, phụ nữ mắc ung thư vú thường phân vân có nên hóa trị hay không. Năm 2018, nghiên cứu của được công bố trên tạp chí Y học New England cho thấy nhiều phụ nữ bị ung thư vú giai đoạn đầu có thể không cần hóa trị, nếu chỉ số xét nghiệm di truyền đạt ở mức thấp hoặc trung bình.
4.2. Thay đổi lối sống để ngăn ngừa bệnh tật
Nếu bạn chưa mắc bệnh, việc biết trong cơ thể có tồn tại biến thể di truyền gây bệnh có thể giúp điều chỉnh lối sống ở giai đoạn sớm nhằm ngăn ngừa bệnh tật xảy đến.
Điều này có thể hữu ích với một số bệnh điển hình như bệnh Alzheimer. Nếu qua xét nghiệm di truyền cho thấy bạn có nhiều nguy cơ mắc bệnh Alzheimer thì có thể thay đổi lối sống để cố gắng giảm nguy cơ mắc bệnh sớm.